Szanowni Państwo!
Działając w interesie osób wywłaszczanych, których nieruchomości są przeznaczane na realizację inwestycji publicznych, apeluję o pomoc w obronie ich słusznego interesu. W dniu 15.06.2022 r. został złożony do Sejmu projekt Ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw. Osobą odpowiedzialną za projekt jest p. Marcin Horała – Pełnomocnik Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego. W ocenie Fundacji przedmiotowa zmiana pogorszyłaby w znaczący sposób trudną sytuację osób wywłaszczonych. Poniżej pozwalam sobie przedstawić szczegóły wraz z uzasadnieniem:
I. Głównym celem zmiany ustawy jest zniesienie obowiązującej od 1997 roku tzw. zasady korzyści uregulowanej w art. 134 Ustawy o gospodarce nieruchomościami. W ocenie autorów tej petycji, licznych komentatorów oraz orzecznictwa, zasada korzyści (nieadekwatnie nazwana) pozwala tylko na urynkowienie wartości odszkodowania. Jej treść nakazuje ustalać odszkodowanie zgodnie z celem inwestycyjnym, o ile ten powoduje wzrost wartości nieruchomości. Intencją zapisu jest symulowanie normalnych warunków rynkowych, w których racjonalny inwestor płaci za nieruchomość wartość zgodną z możliwym sposobem jej wykorzystania. Beneficjentami zasady korzyści są w głównej mierze rolnicy, których wywłaszczenie dotyka najmocniej. Można uznać, że nabycie nieruchomości na warunkach zgodnych z jej przyszłym przeznaczeniem w pewien sposób kompensuje przymus zbycia oraz niedogodności związane z rozbiciem spójności gospodarstwa rolnego, w skutek podziału nieruchomości zgodnie z potrzebami inwestora. Projektodawca zamierza zlikwidować przedmiotową zasadę korzyści, co więcej nakazuje rzeczoznawcom określającym wartość odszkodowania ignorować przeznaczenie na cel publiczny nawet, jeśli takowe wynika z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Doprowadziłoby to do zmniejszenia ustalanych odszkodowań o 80-90%.
TREŚĆ ZMIANY ZAWARTA W PROJEKCIE:
2) w art. 134:
b) dodaje się ust. 2a-2c w brzmieniu:
“2a. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania na potrzeby wywłaszczenia nie uwzględnia się przeznaczenia na cel publiczny.
2b. Wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się według dotychczasowego przeznaczenia nieruchomości obowiązującego przed ustaleniem lokalizacji celu publicznego. Ustalenie dotychczasowego przeznaczenia nieruchomości następuje zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
2c. W przypadku braku możliwości ustalenia przeznaczenia nieruchomości na inny cel niż cel publiczny zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym albo w przypadku gdy od dnia przeznaczenia nieruchomości upłynęło 20 lat przy określaniu wartości nieruchomości dla celów odszkodowania przyjmuje się przeznaczenie nieruchomości wynikające z faktycznego sposobu jej użytkowania.”
3) uchyla się ust. 3 i 4;
PROPONOWANA REAKCJA:
W całości odrzucić proponowany zapis.
II. Zmiana ustawy przewiduje naprawienie innych szkód, których wartość przewyższa odszkodowanie z tytułu utraty prawa nieruchomości, natomiast ogranicza odpowiedzialność do szkody rzeczywistej i zamyka katalog pokrzywdzonych do właścicieli wywłaszczanych nieruchomości. Postulujemy o możliwość dochodzenia szkody całkowitej przez wszystkich, którzy doznają szkody w nieruchomości na skutek inwestycji celu publicznego.
TREŚĆ ZMIANY ZAWARTA W PROJEKCIE:
4) po art. 128 dodaje się art. 128a w brzmieniu:
„ Art. 128a 1. Właściciel, użytkownik wieczysty nieruchomości lub osoba, której przysługiwało do wywłaszczonej nieruchomości inne prawo rzeczowe, może dochodzić przed sądem powszechnym odszkodowania za straty, o których mowa w art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, powstałe na skutek wywłaszczenia nieruchomości.
2. Roszczenie nie przysługuje w zakresie straty polegającej na pozbawieniu prawa do nieruchomości, wobec której organ orzekł o odszkodowaniu, na podstawie przepisów ustawy lub przepisów odrębnych.”
PROPONOWANA REAKCJA:
Zmiana przedmiotowego zapisu na następujący:
4) po art. 128 dodaje się art. 128a w brzmieniu:
„ Art. 128a 1. Właściciel, użytkownik wieczysty nieruchomości lub osoba, której przysługiwało do nieruchomości inne prawo rzeczowe, może dochodzić przed sądem powszechnym odszkodowania za straty oraz utracone korzyści, o których mowa w art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, powstałe na skutek inwestycji celu publicznego.”
Odrzucić proponowany zapis art. 128a 2.
Z poważaniem:
Mirosław Ochojski Przewodniczący Rady
Fundacji INLEGIS
Dodatkowe źródła informacji
na temat procedowanej nowelizacji Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami (tzw. u.g.n.) oraz sposobu przeprowadzania w Polsce wywłaszczeń pod cele publiczne:
- Ich dorobek życia zostanie zrównany z ziemią. „Mówią, żeby brać kredyty. Po 50-tce?” (Reportaż TVN)
- Wywłaszczenia pod CPK. Prawnik: W tej bitwie można tylko minimalizować straty (nowe)
- Wywłaszczenie nieruchomości – grunty rolne i leśne
- Niełatwo odbudować dom po publicznym wywłaszczeniu
- Niższe odszkodowania za wywłaszczenie rolników
- artykuł o potrzebie powszechnej dyskusji o wywłaszczeniach (RP)
- artykuł o kierunku, w jakim zmierza nowelizacja Ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami, pokazujący dlaczego zmiany uderzą w wywłaszczanych
- artykuł o braku sprawiedliwych rozwiązań w przypadku wywłaszczeń nieruchomości na cele publiczne
- artykuł o wzmocnieniu i tak silniejszej pozycji Skarbu Państwa względem osób wywłaszczanych, co zakłada projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami (przedruk)
- spotkanie w miejscowości Mokre (Śląsk) z mieszkańcami zagrożonymi wywłaszczeniami pod kolejową inwestycję CPK
